Jak zbić gorączkę u niemowlaka i małego dziecka?

Pojawiające się od czasu do czasu infekcje oraz gorączka sprawiają, że maluszek robi się osowiały i markotny. Jednak podwyższona temperatura u dziecka może być stresująca również dla rodziców, zwłaszcza gdy nie są pewni, co może być przyczyną gorączki, np. w przypadku gorączki bez innych objawów. Dowiedz się, na jakie symptomy powinni zwrócić uwagę rodzice:jaka temperatura u niemowlaka uważana jest za wysoką oraz jak zbijać gorączkę u niemowlaka (i starszego dziecka.

Czym jest gorączka u dziecka?

Gorączka sama w sobie nie jest chorobą, jest to najczęściej jeden z objawów choroby podstawowej, zazwyczaj infekcji. Ten tymczasowy wzrost temperatury ciała oznacza, że organizm walczy z chorobą, stymulując białe krwinki, które wychwytują i niszczą czynniki chorobotwórcze. Warto podkreślić, że wzrost temperatury ciała nie zawsze jest jednoznaczny z gorączką i zazwyczaj nie jest powodem do niepokoju. O gorączce u dziecka mówimy wtedy, gdy temperatura ciała przekroczy przedział temperatury określany jako stan podgorączkowy (Stan podgorączkowy u niemowlaka oznacza temperaturę w przedziale 37,1-37,9 stopni Celsjusza). Przeczytaj dalej, żeby poznać prawidłowe zakresy temperatury u dzieci oraz żeby dowiedzieć się, kiedy wysoka gorączka jest niebezpieczna.

Prawidłowa temperatura ciała dziecka

Prawidłowa temperatura ciała różni się w zależności od grupy wiekowej – inne przedziały bierze się pod uwagę w przypadku niemowląt, małych dzieci, starszych dzieci, a inne u dorosłych. Warto też wziąć pod uwagę tak zwany rytm dobowy temperatury, czyli wahania temperatury na przełomie doby. Najwyższe wartości temperatury osiągamy między późnym popołudniem a wczesnym wieczorem, najniższe zaś, między północą a wczesnym rankiem. Prawidłowa temperatura u dziecka podczas snu będzie więc niższa popołudniu i jest to zupełnie naturalne. Jeżeli chodzi o zależność między wiekiem a temperaturą ciała, to u niemowląt i małych dzieci jest ona z reguły wyższa, niż u dzieci starszych, młodzieży i dorosłych. Co więcej, temperatura u dzieci będzie się różnić w zależności od wieku, stopnia aktywności (w czasie poprzedzającym pomiary) oraz od pory dnia. Warto zatem pamiętać, że średnia dobowa różnica temperatur w okresie noworodkowym wynosi 0,5°C.

Gorączka u noworodków, niemowląt i małych dzieci

Jeśli mierzysz temperaturę dziecka w odbycie, uchu lub na czole (tętnicy skroniowej), temperatura powyżej 38 stopni Celsjusza zazwyczaj wskazuje na gorączkę. Niemowlakom i małym dzieciom najlepiej jest mierzyć temperaturę w odbycie, gdyż taki pomiar jest zwykle najdokładniejszy, zwłaszcza u maluszków poniżej 3. miesiąca życia. W przypadku pomiaru pod pachą temperatura przekraczająca 37.2 stopnie Celsjusza może być już uznawana za gorączkę. Temperatura graniczna jest zwykle niższa, ponieważ pomiary pod pachą są mniej dokładne.

W skrócie

Prawidłowa temperatura ciała niemowlaka i małego dziecka może się wahać i zmieniać w ciągu dnia. Ogólnie rzecz biorąc, za gorączkę uważa się ciepłotę ciała powyżej 38,0°C.
 

 

Gorączka u dziecka – przyczyny

Co powoduje gorączkę u dzieci? Gorączka jest objawem towarzyszącym wielu infekcji, dlatego jej leczenie polega na leczeniu choroby, której towarzyszy.

Gorączka u Twojego dziecka może być spowodowana przez:

  • Infekcje ucha

  • Przeziębienie

  • Zakażenie dróg moczowych

  • Infekcje górnych dróg oddechowych

  • Infekcje jelitowe

  • RSV

  • Krup

  • Grypę

  • Zapalenie płuc

  • Sepsę (infekcje krwi)

  • Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Inne stany związane z gorączką u dzieci:

  • Ząbkowanie. U większości dzieci zaczyna się około 6. miesiąca życia, może powodować niewielki wzrost temperatury ciała Twojego dziecka. Zazwyczaj nie powoduje ono gorączki. (Dowiedz się więcej o objawach ząbkowania.)

  • Szczepienia. U niemowlaków i dzieci odnotowuje się czasem wzrost temperatury po rutynowych szczepieniach.

  • Udar cieplny – to rzadka, ale bardzo poważna przypadłość, w przypadku której otaczające ciepło (a nie infekcja wirusowa lub bakteryjna) powoduje gwałtowny wzrost temperatury ciała. Problem ten może się pojawić, gdy dziecko zbyt długo przebywa w gorącym otoczeniu, takim jak plaża albo przegrzany samochód, lub gdy dziecko jest zbyt ciepło ubrane w upalną, wilgotną pogodę. Pamiętaj, że nigdy nie wolno zostawiać niemowlęcia lub dziecka samego w zamkniętym samochodzie, nawet na minutę! Jeśli uważasz, że Twoje dziecko może mieć udar cieplny, wezwij karetkę lub natychmiast jedzcie do szpitala.

W skrócie

Gorączka jest na ogół oznaką infekcji wirusowej bądź bakteryjnej, jak na przykład zapalenie ucha środkowego, przeziębienie, grypa, zakażenie układu moczowego, zapalenie gardła, -zatok, -płuc, i innych, poważniejszych infekcji.
 

 

POWIĄZANY ARTYKUŁ

Rozwój
Kaszel u niemowlaka - jak rozpoznać, czy konieczna jest pomoc lekarza

Gorączka u niemowlaka – objawy

Czasami trudno jest stwierdzić, czy niemowlak ma gorączkę. Jeżeli Twoje dziecko wygląda lub zachowuje się w nietypowy sposób, a Tobie wydaje się, że może być chore, warto zmierzyć mu temperaturę.

Pamiętaj jednak, że zmiana w zachowaniu lub poziomie aktywności dziecka będzie często lepszym wskaźnikiem choroby niż to, jak wysoką ma temperaturę.

Gorączka u niemowląt może występować razem z wymienionymi poniżej objawami:

  • Zachowuje się inaczej niż zwykle (zmiana w poziomie aktywności)

  • Jest bardziej wybredne niż zwykle

  • Jest bardziej senne niż zwykle

  • Jest cieplejsze niż zwykle

  • Wydaje się zarumienione

  • Poci się więcej niż zazwyczaj

  • Jest bardziej spragnione niż zazwyczaj

Do częstych zwiastunów choroby towarzyszących gorączce należą następujące objawy:

Wskazówka

Zwróć uwagę na zachowanie i poziom aktywności swojego dziecka: jeśli Twój maluch zachowuje się inaczej niż zwykle, np. jest bardziej wybredny lub senny, jest mniej aktywny, ciepły/rozgrzany lub spragniony, może to być spowodowane gorączką. Jeżeli dodatkowo ma wysypkę lub sprawia wrażenie jakby bolało go ucho, gardło lub brzuch, to bardzo prawdopodobne, że może mieć gorączkę spowodowaną infekcją.
 

 

Jak mierzyć temperaturę dziecka?

Jeśli podejrzewasz, że Twój niemowlak ma gorączkę szczególnie w połączeniu z wymienionymi powyżej objawami, warto zmierzyć mu temperaturę cyfrowym termometrem elektronicznym. Smoczki z termometrem, termometry paskowe czy dotykanie czoła ustami lub dłonią nie zapewnią dokładnego pomiaru temperatury.

Postępuj zgodnie z instrukcjami załączonymi do termometru, ponieważ każdy działa trochę inaczej. Możesz też poprosić lekarza lub farmaceutę, żeby pokazał Ci, jak zmierzyć temperaturę dzidziusiowi. Pod żadnym pozorem nie zostawiaj dziecka samego podczas mierzenia temperatury i pamiętaj, żeby używać osobnych termometrów do pomiarów z pupy i ust.

Jeżeli chodzi o wybór najlepszego sposobu pomiaru temperatury u niemowlaka, to jest on zależny od jego dokładnego wieku. Poniżej znajdziesz wskazówki na temat metod mierzenia temperatury dziecka:

  • 0 do 3 miesięcy. Zmierz temperaturę dziecka w pupie; taki pomiar jest uważany za najdokładniejszy. Możesz też użyć termometru bezdotykowego – skanera na podczerwień, który przesuwasz nad czołem dziecka.

  • 3 do 6 miesięcy. Zmierz temperaturę w pupie lub pod pachą. Możesz też użyć termometru bezdotykowego.

  • Powyżej 6. miesiąca. U niemowląt w tym wieku można już mierzyć temperaturę za pomocą cyfrowego termometru dousznego (mierzącego promieniowanie cieplne emitowane przez ludzką błonę bębenkową). Oczywiście możesz też nadal używać termometru elektronicznego z miękką końcówką do mierzenia temperatury w pupie niemowlaka lub używać termometru bezdotykowego. Z mierzeniem temperatury w ustach lepiej się wstrzymać do czasu, gdy dziecko ukończy 4. rok życia.

Wskazówka

Mierzenie temperatury w odbycie dziecka zapewnia najdokładniejsze wyniki. Zaleca się, żeby noworodki i niemowlęta poniżej 3. miesiąca życia miały mierzoną temperaturę doodbytniczo za pomocą termometru cyfrowego lub na czole za pomocą termometru skroniowego.
 

 

Co robić, gdy dziecko ma gorączkę?

Kiedy Twoje dziecko ma gorączkę, Twoją pierwszą myślą może być opatulenie go w ciepły kocyk, zwłaszcza, jeśli ma dreszcze. Pamiętaj jednak, że ciepłe ubranie i przykrycie dziecka może pogorszyć sytuację. Obniżenie gorączki wymaga ochłodzenia otoczenia.

Oto domowe sposoby na gorączkę, które mogą pomóc obniżyć temperaturę u dziecka

  • Ochłodzenie pomieszczenia, w którym przebywa. Upewnij się, że pokój dziecka jest chłodny i przytulny. Możesz ustawić w nim wentylator, który będzie rozprowadzał chłodne powietrze po całym pomieszczeniu.

  • Przewiewne ubranie. Ubierz dziecko w lekką odzież, żeby wspomóc ochłodzenie organizmu.

  • Duża ilość płynów. Upewnij się, że Twoje dziecko otrzymuje dużo płynów, żeby zapobiec odwodnieniu. W przypadku dzieci poniżej 6. miesiąca życia kontynuuj karmienie piersią lub mlekiem modyfikowanym, natomiast w przypadku starszych niemowląt, możesz dodatkowo podać wodę lub doustny płyn nawadniający.

  • Odpoczynek. Wykorzystaj każdą okazję, żeby zachęcić dziecko do odpoczynku, dopóki gorączka nie minie.

  • Leki przeciwgorączkowe. Lekarz pediatra może zalecić podanie leku obniżającego gorączkę. Więcej na ten temat przeczytasz w dalszej części artykułu.

Jeśli gorączka jest wynikiem choroby zakaźnej, takiej jak grypa lub ospa wietrzna, najlepiej trzymać dziecko z dala od innych dzieci, osób starszych i osób o słabszym układzie odpornościowym, by nie narażać ich na infekcję.

Leki przeciwgorączkowe

Zastanawiasz się, jak obniżyć temperaturę u dziecka? Zbijanie temperatury u dziecka może nie wymagać podawania leków, chyba że dziecko odczuwa duży dyskomfort. Jeżeli masz wątpliwości związane z gorączką, np. czy zbijać gorączkę w nocy, ile trwa gorączka u dziecka, kiedy jechać do szpitala, co znaczy, jeśli gorączka pojawia się tylko w nocy, co zrobić, gdy gorączka nie spada itp., koniecznie skonsultuj się z pediatrą, żeby udzielił Wam spersonalizowanych porad i doradził, czy lek obniżający gorączkę jest wskazany w Waszym, konkretnym przypadku.

Bardzo ważne jest także przestrzeganie instrukcji dotyczących dawkowania leków przeciwgorączkowych, dlatego przed podaniem leku zapoznaj się dokładnie z jego ulotką. Przed podaniem jakiegokolwiek preparatu dziecku poniżej drugiego miesiąca życia, zawsze konsultuj się z lekarzem.

Aspiryna nie jest zalecana dla dzieci, ponieważ może wywołać bardzo poważną chorobę zwaną Zespołem Reye'a.

Spośród środków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych za bezpieczny dla dzieci uznaje się paracetamol i ibuprofen – jednak nawet w przypadku tych leków, warto przed ich podaniem uzyskać zielone światło od lekarza. Paracetamol może być stosowany u dzieci powyżej 3. miesiąca życia, ibuprofen natomiast powyżej 6 miesięcy.

Jeśli chodzi o dawkowanie, postępuj zgodnie z instrukcjami na etykiecie produktu. Dawkowanie jest zazwyczaj oparte na wadze- i wieku dziecka. Zawsze używaj miarki dołączonej do produktu, a nie domowej łyżeczki.

W skrócie
Żeby obniżyć gorączkę dziecka, spróbuj schłodzić otoczenie, ubierz je w lekkie ubrania, podawaj dużo płynów, zachęcaj do odpoczynku i – jeżeli zaleci to lekarz – podawaj leki obniżające gorączkę. Nigdy nie podawaj dziecku aspiryny, ponieważ może to prowadzić do bardzo poważnych zaburzeń zdrowotnych.
 

 

Gorączka u dziecka - Kiedy zadzwonić do lekarza?

Wasz pediatra może udzielić Ci bardziej szczegółowych porad na temat sytuacji, w których należy się z nim skontaktować, ale ogólnie rzecz biorąc, warto skonsultować się z lekarzem, gdy Twoje dziecko ma:

  • 2 miesiące lub mniej i temperaturę 38 stopni lub wyższą (zadzwoń natychmiast do swojego pediatry)

  • 3 do 6 miesięcy i temperaturę 38.5 stopni lub wyższą

  • więcej niż 6 miesięcy i temperaturę 39.5 stopni lub wyższą

Upewnij się, że pediatra zna dokładny wynik pomiaru i metodę, której użyliście do zmierzenia temperatury dziecka (doodbytniczo, na czole, pod pachą lub w uchu). Natychmiast zadzwoń do Waszego lekarza pediatry lub pod telefon alarmowy, jeśli gorączka u dziecka utrzymuje się dłużej niż 24 godziny lub jeśli u noworodka lub starszego dziecka oprócz gorączki występuje jakakolwiek kombinacja poniższych objawów:

  • Wymioty

  • Biegunka

  • Histeryczny płacz

  • Drażliwość

  • Ospałość

  • Sine usta, język lub paznokcie

  • Wybrzuszone lub zapadnięte miejsce na głowie

  • Sztywny kark

  • Wiotkość ciała

  • Problemy z oddychaniem

  • Ślinotok

  • Drgawki (więcej na temat drgawek gorączkowych poniżej)

Drgawki gorączkowe

Gorączka u dziecka w sporadycznych przypadkach może wywołać tak zwane drgawki gorączkowe – stan przypominający zwykle napad padaczki, który może wystąpić u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat. Nazwa „drgawki” może być jednak myląca, gdyż w niektórych przypadkach stan ten może objawiać się zesztywnieniem bądź utratą przytomności. Napad trwa zazwyczaj kilka sekund lub minut.

Choć bycie świadkiem napadu drgawek u dziecka jest dla rodziców niezwykle traumatycznym przeżyciem, w razie ich wystąpienia postaraj się zachować spokój. Pamiętaj, że mimo groźnej nazwy i stresującego przeżycia, jakie się z nimi wiąże, ten rodzaj drgawek jest na ogół nieszkodliwy.

Oto objawy drgawek gorączkowych:

  • Dziecko wygląda nietypowo, sztywnieje, drga i przewraca gałkami ocznymi

  • Dziecko nie reaguje lub traci przytomność

  • Dziecko wymiotuje lub oddaje mocz podczas napadu

  • Skóra dziecka wygląda na ciemniejszą niż zwykle.

Jeśli Twoje dziecko ma drgawki gorączkowe, podejmij następujące kroki:

  • Połóż je na łóżku lub podłodze, z dala od wszelkich przedmiotów, które mogłyby je zranić

  • Połóż je na boku, żeby zapobiec zadławieniu

  • Rozluźnij ubranie wokół szyi i głowy

  • Zwróć uwagę na wszelkie oznaki problemów z oddychaniem, takie jak sinienie twarzy; w przypadku takich objawów natychmiast wezwij karetkę

  • Jeśli napad trwa dłużej niż 15 minut, natychmiast zadzwoń pod numer alarmowy

Oto dodatkowe środki ostrożności, gdy Twój maluch ma drgawki gorączkowe:

  • Nie wkładaj niczego do ust dziecka

  • Nie trzymaj ani nie przytrzymuj dziecka

  • Nie podawaj leków przeciwgorączkowych

  • Nie wkładaj dziecka do wody

Dziecko, u którego wystąpił napad drgawek gorączkowych, musi być obejrzane przez lekarza. Niezbędne badania mają na celu wykluczenie innych przyczyn drgawek, dlatego niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem i umów się na wizytę.

 

 

W skrócie

Natychmiast zadzwoń do lekarza, jeśli Twoje dziecko:

  • (dwumiesięczne lub młodsze) ma temperaturę 38 stopni lub wyższą
  • ma gorączkę, która trwa dłużej niż 24 godziny
  • ma dodatkowe objawy, takie jak wymioty, biegunkę, sztywny kark, wybrzuszone lub zapadnięte miejsce na głowie itp.
  • ma drgawki gorączkowe, czyli napad wywołany przez wysoką gorączkę

Wezwij karetkę, jeśli Twoje dziecko:

  • jest sine (także na ustach, języku i paznokciach)
  • ma problemy z oddychaniem
  • ma drgawki, które trwają dłużej niż 15 minut

 

CZĘSTO ZADAWANE PYTANIA

Wysoka gorączka u niemowlaka poniżej 2. miesiąca życia to temperatura 38 stopni lub wyższa. O jej wystąpieniu należy niezwłocznie poinformować lekarza pediatrę.

Podsumowanie

Gorączka jest częstym objawem pojawiającym się jako reakcja obronna organizmu, który został objęty stanem chorobowym, takim jak np. zapalenie ucha środkowego, grypa lub przeziębienie. Najlepszym sposobem na zwalczenie gorączki jest leczenie choroby podstawowej. W wielu przypadkach leczenie domowe obejmujące dostarczanie odpowiedniej ilości płynów i zapewnienie odpoczynku, to najlepsze metody na obniżenie gorączki. Jeśli Twoje dziecko w wieku poniżej 2 miesięcy ma gorączkę 38 stopni lub wyższą, natychmiast poinformuj o tym lekarza. Zdiagnozuje on przyczynę gorączki i zaleci odpowiednie leczenie. To naturalne, że jesteś zaniepokojona, gdy Twoje dziecko ma gorączkę, ale z czasem (przy odpowiedniej opiece domowej) powinna ona ustąpić. W razie jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, skonsultuj się z pediatrą. Nie martw się, wkrótce Twój Maluch poczuje się lepiej!

Jak powstał ten artykuł? Informacje zawarte w niniejszym artykule oparte są na poradach ekspertów publikowanych w wiarygodnych źródłach medycznych i rządowych: takich jak Amerykańska Akademia Pediatrii i Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów. Treści udostępnione na tej stronie nie powinny zastępować profesjonalnej opieki lekarskiej. Zawsze konsultuj się z personelem medycznym w celu uzyskania pełnej diagnozy i ewentualnego leczenia.

Zgoda na pliki cookie